Zzp’ers, opdrachtgevers en andere belanghebbenden kunnen nu hun mening geven over de Zelfstandigenwet. Het initiatief van VVD, D66, CDA en SGP moet helderheid verschaffen over de status van zzp’ers en hun opdrachtgevers (en de onrust bij zelfstandigen en organisaties wegnemen).

Al decennialang is er veel onzekerheid en onduidelijkheid over de juridische en fiscale status van zzp’ers. De Wet DBA, in 2016 ingevoerd en de vervanger van de VAR (Verklaring Arbeidsrelatie), moest daar verandering inbrengen.

Onrust zzp’ers en opdrachtgevers

Maar die wet is bijna tien jaar niet gehandhaafd en nu dat wel gebeurt, heerst er veel onrust onder zzp’ers en opdrachtgevers. Nog altijd is namelijk onduidelijk wanneer iemand wordt gezien als een zelfstandige of een werknemer. Uit angst voor boetes stoppen in verschillende branches opdrachtgevers met de inhuur van zzp’ers en het aantal zelfstandigen is in het eerste kwartaal van 2025 daardoor iets afgenomen, becijferde het CBS.

Kader voor zelfstandigen

De initiatiefnemers van de Zelfstandigenwet willen dat de regelgeving beter gaat aansluiten bij de moderne arbeidsmarkt en streven daarom onder andere naar een duidelijk wettelijk kader voor zzp’ers. Op basis van dat kader wordt bepaald of iemand als zelfstandige kan werken.

Het kader bestaat uit twee toetsen. De ‘Zelfstandigentoets’ is de eerste en beoordeelt of iemand daadwerkelijk als zelfstandige werkt. Daarvoor gelden deze voorwaarden:

• Werken voor eigen rekening en risico;
• Een deugdelijke administratie voeren;
• Zich gedragen in het economisch verkeer als zelfstandig ondernemer;
• Een adequate voorziening hebben getroffen tegen het risico van arbeidsongeschiktheid;
• Een proportionele bijdrage voor een voorziening bij pensionering hebben.

De tweede is de ‘Werkrelatietoets’. Die beoordeelt de relatie tussen een zzp’er en opdrachtgever. De voorwaarden uit de werkrelatietoets zijn:

• Er is sprake van vrijheid van organisatie van werk;
• Er is sprake van vrijheid van organisatie van de werktijd;
• Er is geen sprake van hiërarchische controle;
• De partijen hebben de bedoeling om anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst arbeid te verrichten.

Een aparte toetsingscommissie zou, als het nodig is, werkrelaties moeten kunnen beoordelen. Zo wordt bij twijfel snel duidelijkheid geboden aan de markt. De beoordelingen zijn bindend voor handhavende instanties, zoals de Belastingdienst.

Zekerheid

De wet moet zzp’ers en opdrachtgevers voor de samenwerking wordt gestart meer zekerheid bieden over de vraag of hun werkrelatie is toegestaan. Dat geeft zelfstandigen rust en zorgt ervoor dat organisaties weer met zzp’ers durven te werken, bepleiten de initiatiefnemers.

Belanghebbenden, onder wie zzp’ers en opdrachtgevers, kunnen nu hun mening over het wetsvoorstel geven via de zogeheten ‘internetconsultatie’. Bezoek daarvoor deze pagina van de overheid.